Nu zet raadslid zich in voor positie veteranen
Heftige ervaringen uit haar tijd als diplomaat in Afghanistan bezorgden haar PTSS. Nu maakt raadslid Marike Abrahamse zich sterk voor de positie van Rotterdamse veteranen, omdat haar eigen ervaringen duidelijk maakten hoe belangrijk het is om lotgenoten te ontmoeten.
PETER GROENENDIJK
Op 7 oktober 2023 gebeurde het. Marike Abrahamse zat als zo veel mensen voor de tv, zag de beelden van Hamasstrijders die gruwelijk geweld gebruikten in Israël. Het schokte iedereen, maar haar om nog een heel andere reden. ,,In mijn hoofd was ik weer in Afghanistan. Het voelde alsof wat daar was gebeurd, nu in Israël gebeurde. Alle gevoelens die ik toen had gehad, kwamen terug: angst, onbegrip, schuldgevoel, machteloosheid. Het kwam zo hard binnen. Ik kon niet meer stoppen met huilen.”
Hoewel ze zelf geen veteraan is − ze was in Afghanistan als diplomaat, niet als militair − maakt VVD-raadslid Marike Abrahamse zich sterk voor een betere positie voor veteranen in Rotterdam. Ze wil dat er een ‘veteranenhuis’ komt, een plek waar veteranen elkaar kunnen ontmoeten, en daarnaast meer ondersteuning vanuit de gemeente en een vast aanspreekpunt.
Eigen plek
,,De veteranen in Rotterdam komen nu bij elkaar in een zaaltje in een volkstuinencomplex dat ze zelf moeten regelen en betalen. Dit zijn de mensen die hun leven hebben gewaagd voor onze vrijheid.” Het is juist zo belangrijk, zegt Abrahamse, dat ze een eigen plek hebben om elkaar te ontmoeten. ,,Ik ben geen veteraan, maar heb wel PTSS opgelopen. Ik weet nu: je kunt er wel over vertellen aan mensen, maar alleen degenen die het ook hebben meegemaakt, begrijpen je.”
Haar periode in Afghanistan begint in de zomer van 2020, in een tijd waarin de tekenen voor het land positief zijn. De situatie is relatief veilig, er wordt onderhandeld met de Taliban. Abrahamse houdt zich als diplomaat bezig met de hervorming van de rechtsstaat in het geplaagde land. In december dat jaar begint dat te veranderen. ,,We kregen steeds meer berichten over gerichte aanslagen op aanklagers, agenten, journalisten. De situatie werd steeds onveiliger.”
In mei 2021 wordt duidelijk dat de Amerikanen zich terug zullen trekken uit het land. ,,We kregen steeds meer hulpvragen van Afghanen die zeiden dat ze voor Nederland hadden getolkt. Hoe dichter we bij de evacuatie kwamen en dus hoe dichterbij de Taliban bij Kaboel kwam, hoe minder we konden doen, omdat het te gevaarlijk werd om naar de hoofdstad te komen. Zo heftig: ik moest die mensen teleurstellen, terwijl er elke dag berichten waren van mensen met een vergelijkbare achtergrond die waren vermoord. Ik voelde: ik zeg nu ‘nee’ tegen iemand die voor hetzelfde geld morgen dood is. Ik kon ook niet anders. Dat wist ik rationeel wel, maar het voelde zo verkeerd. Het voelde bijna alsof ik die mensen vermoordde, omdat ik ze niet hielp. Al die gevoelens stopte ik weg. Anders kon ik mijn werk niet doen, dacht ik.”
In juli van dat jaar gaat ze voor een maand terug naar Nederland, volgens afspraak, om in augustus terug te keren. Zover komt het niet. In haar afwezigheid besluiten de Amerikanen versneld te vertrekken, waarop het land in totale chaos terechtkomt.
Hulpverzoeken
,,Ineens was heel Kaboel van de Taliban en ik zat hier, op het ministerie. De mails met hulpverzoeken stroomden binnen. We maakten dagen van 20 uur, we deden alles om mensen te helpen, maar ik voelde me totaal machteloos. En schuldig, want eigenlijk had ik al terug moeten zijn, maar mijn vertrek was uitgesteld. Daardoor zat iemand die ik zou aflossen, nu daar in de chaos.”
De Nederlanders in Afghanistan weten in die weken uiteindelijk allemaal veilig het land te verlaten. Voor veel Afghanen met wie ons land samenwerkte, geldt dat niet. De chaos en onzekerheid laten bij Abrahamse diepe sporen na, al beseft ze dat niet meteen. ,,Ik had wel voortdurend nachtmerries, maar ik dacht: dat zal er wel bij horen. Verder stopte ik alles weg. Intussen vroeg de VVD me om campagneleider te worden in Rotterdam en kwam ik in de gemeenteraad: dat gaf me een nieuwe uitdaging en afleiding. Al wist ik ergens wel dat het niet goed ging.”
Op 7 oktober vorig jaar dringt dat besef in volle hevigheid door. Als ze later in gesprek raakt met een maatschappelijk werker en naar een psycholoog wordt doorverwezen, volgt daar de ineenstorting.
,,Die psycholoog zei: ‘Je hebt PTSS.’ Op dat moment kwam alles eruit. Ik besefte dat ik m’n gevoelens had onderdrukt. Vanaf dat moment had ik er geen controle meer over. Ik huilde veel, was soms ook gewoon 5 minuten kwijt: dan had ik geen idee meer wat ik net gedaan had. EMDR heeft geholpen, schilderen ook. Ik had steeds een beeld in m’n hoofd waarop ik op een berg zat en mensen vasthield, maar ze los moest laten. Dat beeld op doek zetten hielp me echt. En praten, vooral met mensen die begrepen wat ik had meegemaakt.”
Weer grapjes maken
Meer dan een jaar later gaat het weer goed met Abrahamse. Ze kan zelfs grapjes over de situatie maken − over haar Nespresso-apparaat bijvoorbeeld, dat achterbleef in Afghanistan. ,,Die heeft de Taliban nu. Ik weet alleen niet hoe ze aan die cupjes komen, haha.”
De ervaringen hebben haar duidelijk gemaakt hoe belangrijk het voor mensen met PTSS is om anderen te kunnen ontmoeten die hetzelfde doormaakten. ,,Iedereen wil luisteren, maar het heeft pas zin als iemand luistert die écht weet wat je bedoelt. Daarom willen onze veteranen zo graag bij elkaar komen. Laten we daar dan op z’n minst een plek voor creëren. Dat is het minste wat we voor ze kunnen doen.”
Het initiatiefvoorstel dat ze er vorige week voor indiende, kreeg unanieme steun van de hele gemeenteraad. Een aantal raadsleden droeg voor de gelegenheid zelfs een witte anjer, als uiting van waardering voor veteranen. Het college zal in januari reageren. Abrahamse: ,,Dit is geen verwerking voor me. Daar is de politiek niet voor. Ik zet mijn eigen ervaring nu in om iets te bereiken waar anderen straks hopelijk iets aan hebben.”
Artikel: Algemeen Dagblad, foto Frank de Roo
10 december 2024